جیمز مارشال هندریکس (به انگلیسی: James Marshall Hendrix) (زاده ۲۷ نوامبر ۱۹۴۲ – درگذشته ۱۸ سپتامبر ۱۹۷۰)[۱] گیتاریست، خواننده و ترانه‌نویس آمریکایی بود. وی تأثیر زیادی بر روی خواننده‌های سبک راک اند رول گذاشت.[۲][۳] هندریکس خود به تنهایی نواختن گیتار را فرا گرفت و به عنوان ساز اصلی معمولاً یک فندر استرتوکستر می‌نواخت. از آنجا که هندریکس یک چپ‌دست بود، گیتار را به‌صورت وارونه می‌نواخت.[۴] او ابتدا در انگلستان و سپس در تمام دنیا، پس از اینکه در سال ۱۹۶۷ در فستیوال پاپ مونتری به نوازندگی پرداخت، به شهرت رسید.[۵]

هندریکس در سال ۱۹۶۶ با ترانه‌های آهای جو و گرد ارغوانی و همچنین یک اجرای زنده به مقام ستارهٔ راک دست یافت. کتاب اتاق پر از آینه او به مناسبت سی‌وپنجمین سالگرد درگذشت وی در سال ۲۰۰۵ منتشر شد. دلیل مرگ او هیچ‌گاه مشخص نشد. برخی بر این باور هستند که دلیل آن خودکشی و یا مصرف زیاد و همزمان مشروبات الکلی به همراه داروهای تسکین دهنده در یک مهمانی شبانه و پس از آن، رخ داده‌است.

او به‌همراه جیم موریسون و جنیس جاپلین به‌دلیل حرف جی (J) در ابتدای نام کوچک و البته مرگ اسرار امیزشان در حدود ۲۷ سالگی و در بازه‌ای تنها چندماهه مابین سپتامبر ۱۹۷۰ تا ژوئیه ۱۹۷۱ به سه جی (Three j's) مشهور شدند. این سه نفر به‌همراه برایان جونز، کرت کوبین و ایمی واینهاوس، گروه کلوب ۲۷ را تشکیل دادند. در سال ۲۰۰۳ مجله رولینگ استون، در رده‌بندی ۱۰۰ گیتاریست برتر عصر، جیمی هندریکس را در ردیف اول قرار داد.[۶]

گیتار بیس (به انگلیسی: Bass Guitar) (تلفظ: ‎/beɪs/‎)نوعی ساز زهی است که صدایش به‌ وسیلهٔ یک تقویت‌کنندهٔ الکتریکی (آمپلی‌فایِر) و پیکاپ تقویت می‌شود. تلفظ صحیح کلمه bass به انگلیسی بِیس می‌باشد. این ساز که برای تولید صداهایی با فرکانس و تُنِ پایین استفاده می‌شود، از نظر ظاهری بسیار شبیه به گیتار الکتریک است، با این تفاوت که بدنهٔ بزرگ‌تری دارد، دسته و میزان‌بندی‌اش بلندتر است، و معمولاً دارای چهار سیم (و گاهی پنج یا شش) است که از نظر تُن، یک اُکتاو پایین‌تر از گیتار الکتریک، در محدودهٔ بیس کوک می‌شود. گیتار بیس، هم می‌تواند دارای پرده‌بندی باشد و هم نباشد، اما در اکثر موسیقی‌های عامه‌پسند، بیس‌های پرده‌بندی‌شده رایج‌اند. علاوه بر این‌ها، گیتار بیس آکوستیک توخالی نیز ساخته شده‌است.

از حدود سال ۱۹۵۰ به بعد، در موسیقی‌های راک و پاپ، گیتار بیس به‌صورت وسیعی جایگزین کنترباس شد و تولید صداهایی با تُن پایین را برعهده گرفت.[۱] همچنین گیتار بیس به صورت تکی، در موسیقی‌های جاز، لاتین، فانک و فلامنکو استفاده می‌شود

گیتار فلامنکو (Flamenco guitar) زمانی وارد موسیقی فلامنکو شد که اسپانیایی‌ها فلامنکو را با سازهای دیگری می‌نواختند. پس از آن گیتار به شدت بر این موسیقی تأثیر گذاشت و هم‌اکنون گیتار و موسیقی فلامنکو با هم وابستگی متقابل دارند.

موسیقی فلامنکو نوعی موسیقی دستگاهی است که متعلق به منطقهٔ آندلس می‌باشد. البته واضح است که هیچ پدیده فرهنگی-هنری به شکل مطلق مربوط به نقطهٔ خاصی نمی‌باشد. موسیقی فلامنکو و خود گیتار رگه‌هایی از اثرگذاری فرهنگ‌های عربی، یهودی را در خود دارند. گیتار فلامنکو و گیتار کلاسیک از نظر ساختار دارای یک سری تفاوت‌هایی می‌باشند. در گیتار فلامنکو روی صفحه گیتار (Sound board) معمولاً از جنس چوب صنوبر (spruce) و پشت و کنارهٔ گیتار (Back&Sides) از جنس چوب سرو (cypress) می‌باشد و بر روی رویهٔ صفحهٔ اصلی، تلق نازکی برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی صفحه هنگام اجرای تکنیک ضربه با ناخن (Golpe) می‌شود که به آن گلپیدور می‌گویند.

تفاوت گیتار فلامنکو و کلاسیک 

تفاوت های کلی دو گیتار فلامنکو و گیتار کلاسیک را از لحاظ ساختار می‌توان تاحدودی در دسته زیر تقسیم‌بندی کرد، اما در این صفحه اشاره‌ای در مورد تفاوت‌ها در استایل، ترکیب‌بندی، گام و دستگاه‌ها نشده‌است.

گیتار کلاسیک، سازی در ردهٔ سازهای زهی زخمه‌ای، که خود بخشی از خانوادهٔ سازهای زهی است، قرار می‌گیرد. گیتار کلاسیک همچون پیانو، به نوازنده امکان اجرای اثرهایی با بافت کنترپوانتیک با ملودی‌های پیچیده و همچنین اثرهایی با بافت هارمونیک با توانایی اجرای چندین نت در یک زمان را می‌دهد. به همین دلیل این ساز، به عنوان سازی تک نواز شناخته شده‌است. گیتار کلاسیک به شکل استاندارد دارای شش سیم (سه سیم نایلونی برای نت‌های زیر و سه سیم فنری برای نت‌های باس) می‌باشد.

گیتار کلاسیک دارای تاریخی کهن است که آغاز نامشخص و مبهمی دارد و در پیچ و تاب تاریخ گم شده‌است. اما آنچه که دانسته شده می‌باشد، این است که اجداد این آلت موسیقی در هزاره‌های اول و دوم قبل از میلاد در خاور نزدیک نواخته می‌شدند.

داستان‌هایی در مورد چگونگی هجرت اجداد گیتار از دربار هارون الرشید به سرزمین اندلس و شکوفایی آن در آنجا بارها بازگو شده‌است.[۱]

بسیاری بر این باورند که سرانجام، گیتار کلاسیک به شکل امروزی خود محصول تکامل یافتهٔ اروپا و به ویژه اسپانیا است.[۲]

اکثر گیتاریست‌های کلاسیک مطرح جهان اروپایی بوده‌اند. این واقعه تصادفی نیست. اروپا و به ویژه لندن به مثابه مهم‌ترین مقر دست اندر کاران گیتار بوده‌است. دیوید بدفورد و پیتر مکسول دیویس از جمله آهنگسازان انگلیسی بودند که این ساز را به انگلستان شناساندند و قطعات زیادی برای گیتار تصنیف کردند.

اولین بخش از گیتار به سر دسته معروف است که در آن تونر‌ها و پیچ‌های کوک را می‌بینید. پیچ‌های کوک امکان کوک کردن گیتار با سفت و شل کردن سیم‌ها را برایتان فراهم می‌کنند

اما در قسمت میانی، به بخش باریک گیتار دسته می‌گویند. شیطانک نوار سفید رنگی در پایین سر دسته است. قسمت جلویی دسته، صفحه فرت نامیده می‌شود. سیم‌های فلزی روی این صفحه، فرت نام دارند که به انگشتانتان این امکان را می‌دهند تا از این طریق مکانهای درست را پیدا کنید. بزرگترین بخش این گیتار شامل بدنه، پل، خرک و پین‌های پل است. این پین‌ها سیم‌ها را سر جایشان ثابت نگه می‌دارند.

در نهایت می‌رسیم به تعداد و نام سیمها. در گیتار آکوستیک یا الکتریک شش سیم وجود دارد که ضخیم‌ترین آن که به شما نزدیکتر است سیم ششم و نازکترین که در پایین قرار دارد سیم اول نامیده می‌شود. چهار سیم میانی هم سیم‌های پنجم، چهارم و سوم هستند. نام این سیم‌ها هم به ترتیب از ششم به اول عبارتند از E، A، D، G، B‌ و E.

داستان‌های متفاوتی در مورد تاریخچه وجود گیتار وجود دارد؛ دسته‌ای بر این عقیده‌اند که گیتار از ایران سرچشمه گرفته‌است و عده‌ای نیز بر این نظرند که آن از سیتارای یونانی-آشوری (Greek Assyrian Cithara) که به وسیله رومی‌ها به اسپانیا آورده شده گرفته شده‌است. گیتار نتیجه تحول لوت در اروپا است. لوت نیز خود تحول یافته عود (به عربی العود = چوب) و بربط است. گفته می‌شود زریاب نامی عود را به اندلس آورد و از آن پس این ساز در اسپانیا و د

یگر مناطق آسیا رایج شد.

زمان حکومت اسلام در اسپانیا، این ساز توسط زریاب دارابگردی و چند تن از شاگردانش به اندلس برده شد. در آن زمان به گیتار، کیتارا یا قیتارا می‌گفتند و نام کنونی آن برگرفته از همین نام است. در واقع وجود پسوند تار در نام گیتار می‌تواند موید این باشد که گیتارسازی ایرانی است.

زریاب در ابتدا در اسپانیا شروع به آموزش گیتار کرد و مدرسه موسیقی خود را در زمان عباسیان در آندلس (بخشی از اسپانیا و پرتغال امروزی) بنا کرد.

جد بزرگ تمام سازهایی که ما به عنوان کوردوفون از آن‌ها یاد کردیم یک کمان موسیقی است که تنها یک سیم ساده به دو سر آن متصل بوده‌است که با کشیدن و رها کردن سیم صدایی در کمان ایجاد می‌شده و این صدا به وسیله یک تقویت‌کننده صوت که به آن متصل بوده تقویت می‌شده‌است. ازآنجاکه این سیم تنها یک صدای ساده ایجاد می‌کرده برای داشتن چندین صدا ابتدا یک سیم دیگر و سپس چندین سیم به اندازه‌های کوتاه‌تر به کمان بسته شده و از این طریق چندین صدا تولید گردیده‌است. ازدیاد این سیم‌ها و افزوده شدن یک جعبه تشدید صوت منجر به اختراع چنگ کمانی (Harp Arquee) گردید. سپس‌سازی متشکل از مجموعه‌ای از سیم‌ها به نام لیر ظهور کرد که در آن سیم‌هایی به طول مساوی کار گذاشته شده بود. یونانی‌ها دو نوع لیر داشتند، یکی به نام لیرا و دیگری به نام کیتارا؛ کیتارا به وسیله رومی‌ها تغییرشکل یافت؛ نام گیتار نیز از همین کلمه گرفته شده‌است. بعدها رومی‌ها برای نخستین بار سازهایی چون سیتارا، پاندورا Pandora و فیدیکولا Fidicula را نواختند و از این راه آلات کوردوفون در تمام اروپا رواج یافت؛ در واقع نخستین گیتارهای واقعی در آغاز دوره رنسانس به ظهور رسید؛ این گیتارها به دلیل داشتن بدنه‌ای باریک و شکلی مدور متمایز بودند. به تدریج در سده‌های چهارده و پانزده پسوندهای موریسکا و لاتینا حذف شد و در سراسر اروپا آلات موسیقی خانواده گیتار با اسم‌هایی از قبیل: گیتارا، گیترنه، گیترن (Giteren)(سازی سیمی مفتولی و منسوخ شده شبیه به گیتار که به زبان فرانسوی گیترنه و به زبان اسپانیایی گیتارا گفته می‌شد) و شیتارا معین شدند. در همان زمان گروه زیادی از سازهای خانواده کوردوفون، با اسم‌هایی از قبیل: ویهوئلا (Vihuela) در اسپانیا و ویولا (Viola) در ایتالیا خوانده می‌شدند، که بعضی از این سازها با آرشه (de arco)، بعضی با مضراب (de penola) و بعضی دیگر هم با انگشت (de mano) نواخته می‌شدند. بعدها از ویهوئلای انگشتی (Vihuela de mano) نوعی گیتار به وجود می‌آید. درطی قرن‌های چهارده و پانزده در شکل گیتار و ویهوئلای انگشتی تغییرات قابل توجه‌ای به وجود می‌آید، به آرامی در پهلوهای آن‌ها فرورفتگی ایجاد می‌شود و در قرن شانزده هر دو ساز آشکارا شبیه گیتار می‌شوند. در قرن شانزده این دو ساز در اسپانیا بسیار رایج بودند و نوازندگی با انگشت به حدی عمومیت پیدا کرد که پسوند انگشت (de mano) در این کشور به کلی از اسم این سازها حذف شد. از آن پس گیتار بدنه‌ای بزرگ‌تر.

‌.      گیتار نوعی ساز زهی است که با پیک یا انگشت نواخته می‌شود و از این جهت که سیم‌های آن در اثر ارتعاش تولید صدا می‌کنند، به سازهای گروه زهی تعلق دارد. این نوع گیتار شش سیم دارد و این ساز علاوه برداشتن قدمت تاریخی قابل توجه (چه از لحاظ ساختار آن و چه از لحاظ تکنیک‌های نوازندگی) توانسته است همگام با تحولات موسیقی غرب پیشرفت چشمگیری داشته باشد؛ که در نتیجه گونه‌های متفاوتی از آن به وجود آمده و هم‌اکنون جایگاه ویژه‌ای در موسیقی جهان دارد.                     ریشه شناسی      واژه guitar در زبان انگلیسی، gitarre در زبان آلمانی و guietare در زبان فرانسوی، همگی برگرفته از واژه guitarra در زبان اسپانیایی هستند که آن خود از واژه قیثاره در زبان عربی اندلسی برگرفته شده‌است. این واژه نیز خود مشتق شده از واژه لاتین cithara است که نسبت آن به واژه κιθάρα kithara در یونانی باستان می‌رسد. این واژه یونانی هم شاید از واژه پارسی سیهْتار (سه‌تار) آمده‌است.[۱]